“I cannot teach anybody anything I can only make them think” - Socrates
Mensen laten nadenken is een belangrijke leidraad in het promotieonderzoek van Gertie Blaauwendraad. Gertie promoveert komende week, 2 maart, op haar onderzoek met de titel “Toch liever geen idioot?! Beelden van de goede burger en de ideale samenleving in het burgerschapsonderwijs in het licht van de theorie van Normatieve Professionalisering”.
Een goede burger; we denken wel dat we dat weten, maar is dat zo? En wat betekent dat voor het onderwijs? Goed burgerschap bleek een lastig begrip. Men denkt daarbij in het onderwijs vooral aan sociale vaardigheden. Of aan ‘lief’ zijn voor elkaar. Maar dat gaat volgens Gertie niet over burgerschap, maar over de relatie met bekende anderen. Burgerschap gaat over de relatie die in het publieke domein gedeeld wordt met onbekende anderen. Ook de politiek betrekt zij daarbij. Daar komt POP vandaan: publieke domein, de relatie met de onbekende ander en de politiek.
In het onderwijs zou persoonsvorming over drie relaties dienen te gaan:
- De relatie met jezelf: hier ben je waarschijnlijk je leven lang mee bezig: wie ben ik, wat kan ik, hoe doe ik, wat wil ik.
- De relatie met de bekende ander: het gaat hier om sociale vaardigheden: hoe maak je contact, hoe hou je contact, hoe kunnen wij samenwerken, welke elementen spelen hier een rol.
- En de relatie met de onbekende ander: hier gaat het over burgerschap. Principes als rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid vormen hier de basis. Lastige principes overigens.
Om dat goed in te vullen heb je volgens Gertie kennis van de collectieve afspraken nodig. En moet je gaan verkennen wat jij daarvan vindt. Niks de ‘ver van mijn bed-show. Haal die ”ver-weg-zaken’ naar binnen, en ontdek wat je ervan vindt. Casuïstiek hanteerbaar aanbieden in het onderwijs en (gezamenlijk) ontdekken wat nou ‘goed’ is. Wat zijn die oordelen die jij velt? Hou die eens tegen het licht, en ga daarmee oefenen, creëer een beter bewustzijn. Hoe oordeel jij in het publieke domein? En welke rol speelt politiek daarbij?
Het is bijna schrikken: hoe vaak hebben we niet gehoord dat we niet mogen oordelen? Gertie geeft aan dat het logisch is dat je motieven en overtuigingen hebt. Maar dat je je daarvan bewust moet zijn. Kies ze zorgvuldig. En dat moet je oefenen: daar komt het erop aan wat we willen laten zien. Dat kan in het onderwijs. De geesten slijpen!
Kortom, Gertie zal ons niet aanleren hoe we ‘goede burgers’ kunnen maken, maar helpt wel in het denken over hoe we als goede burger willen zijn en hoe we dat kunnen oefenen.
De promotie van Gertie Blaauwendraad vindt plaats op 2 maart 14.30 uur, Academiegebouw Utrecht.