Online hoorcolleges: wat is daar nou op tegen?

Afgelopen maandag was Midden Nederland aan de beurt bij de HO-tour van minister Bussemaker. Het onderwerp was deze keer digitalisering en flexibilisering van het onderwijs. Het viel mij bij de inbreng van studenten op dat zij hierbij vooral dachten aan het online beschikbaar stellen van hoorcolleges. Het punt online hoorcolleges stond zelfs in de top 5 van de bijeenkomst, al sneuvelde het in de loop van de dag gelukkig ten gunste van een creatiever idee.

Ieder instituut voor hoger onderwijs, inclusief de HU, heeft inmiddels wel een dienst in huis die hoorcolleges filmt en deze op internet plaatst. Het is een makkelijke manier om iets aan digitalisering te doen. Je kunt je echter afvragen of het wel zo’n nastrevenswaardige ontwikkeling is. Laat me hiervoor twee argumenten geven.

Er zijn veel vraagtekens te plaatsen bij het klassieke hoorcollege als didactische werkvorm. Tal van onderzoek laat zien dat het voor leren belangrijk is dat studenten actief met de stof bezig zijn. En dat gebeurt niet als een docent een of twee uur lang laat zien hoe goed hij zelf het onderwerp begrijpt. Daarom wordt er in didactische training zo veel waarde gehecht aan kreten als ‘activerende didactiek’ of ‘samenwerkend leren’ – en dat laat zich nou eenmaal niet op video vastleggen.

Een tweede argument is dat het opnemen van hoorcolleges een nogal onbeholpen gebruik van het medium film is. De kracht van bewegend beeld is dat je contexten buiten het klaslokaal kunt laten zien, verhalen kunt vertellen, de kijker kan verbazen, enzovoorts. Op de Faculteit Educatie zijn we hier druk mee aan het experimenteren, dus hierover volgt op deze plaats later ongetwijfeld meer.

Natuurlijk: als je Obama hebt weten te strikken voor een gastlezing, kun je het maar beter opnemen. En in een cultuur van frontaal onderwijs is online registratie een mooie service aan studenten. Toch zou ik er niet voor kiezen hierin te investeren, al is het maar om docenten niet te stimuleren een les lang te zenden. En om studenten niet in de waan te laten dat je leert door vooral goed te luisteren naar je docent.