Video’s that make you smarter

YouTube staat bommetje vol met video’s die je zo voor je onderwijs zou kunnen gebruiken. Om het docenten makkelijker te maken de pareltjes te vinden is YouTube EDU in het leven geroepen. Hier staan video’s die als ‘onderwijsvideo’ gecategoriseerd zijn door de blackbox die ‘YouTube’s discovery system’ heet en zijn gerangschikt op vakgebied. “Video’s waar je iets van kunt leren”, aldus YouTube.
De makers van deze video’s zijn divers. Soms zijn het docenten, soms wetenschappers, of gewoon enthousiastelingen die hun fascinatie willen delen. De diversiteit in kwaliteit is minstens zo groot. Filmpjes die onjuiste informatie bevatten worden naar alle waarschijnlijkheid in de loop der tijd wel weg gefilterd door reacties van de gebruikers. Anders ligt het met de didactische kwaliteit ervan.

Geen enkel filmpje is in dat opzicht op zichzelf staand te beoordelen, als het doel is het te gebruiken in een les of cursus. De effectiviteit ervan valt of staat met wat de docent ermee doet. Maar al te vaak wordt film beschouwd als een medium waarmee je kennis zou kunnen vastleggen, om op een later moment over te dragen op eenieder die de moeite neemt naar de registratie te kijken. Je moet gewoon een goed verhaal hebben en heel goed kunnen uitleggen.
Maar leren heeft in essentie weinig te maken met de juiste kennis aangeboden krijgen. Als het zo simpel was waren docenten helemaal niet meer nodig, en kon iedereen die wilde leren hoe je naar de maan vliegt met een bouwtekening van een raket uit de voeten. Feit is dat didactisch onderzoek nooit stilstaat en steeds weer gezocht wordt naar effectievere manieren van leren en doceren.

Leren vraagt namelijk om iets anders, het vraagt om denkactiviteit. En het denken van studenten wordt niet gestimuleerd als iemand op een video het voor ze doet, laat staan als het hele denkproces achterwegen blijft en alleen de uitkomsten nog zichtbaar zijn.

Gelukkig zijn we niet afhankelijk van YouTube’s blackboxes. TopX is bijvoorbeeld een programma dat op YouTube uitzendt en graag top 10 lijstjes voor ons aandraagt, zo ook de Top 10 Make-you-smarter-channels. Ook hier kun je je afvragen of de redactie de kennis in huis heeft om een zinvolle selectie te maken, maar er is in elk geval over nagedacht.
De meeste van de genoemde kanalen bieden filmpjes die er professioneel uitzien, over uiteenlopende vaak ingewikkelde onderwerpen die geweldig worden uitgelegd. Is er iets van bij mij blijven hangen? Vooral dat de makers veel kennis hebben: Ze hebben alle antwoorden gegeven op vragen die ik mijzelf nog niet stelde, al voordat ik erin geïnteresseerd kon raken…

Mijn YouTube channel tips – die gelukkig ook in de lijst van TopX voorkomen:

• Veritasium – Maker Derek Muller promoveerde op het onderwerp Designing Effective Multimedia for Physics Education. Zijn belangrijkste conclusie voor het maken van effectieve video’s voor science onderwijs: Behandel misconcepten. Zie hier waarom.
• Vi Hart – Maker Victoria Hart is zelfverklaard “recreational mathemusician”. Ze is co-auteur van diverse artikelen over onderzoek naar ‘computational geometry’ en ‘mathematics of paper folding’. Mijn persoonlijke favoriet: Wind and Mr. Ug.