De leerteambegeleider centraal
Een derde-op-rij blog van mijn hand over leerteamleren bij de HU. Al eerder ging het over leerteams voor docenten en leerteamleren bij de Bachelor Built Environment. Leerteamleren zien we al bij steeds meer opleidingen vorm krijgen. Bijvoorbeeld binnen het Instituut Archimedes draait er vanaf september een groot programma over leerteamleren (24 opleidingen).
Deze keer ligt de focus op het begeleiden van leerteams, door docenten. Ik citeer even uit een interne notitie, op een wat hoger abstractieniveau: “De leerteambegeleider speelt in op de psychologische basisbehoeften van lerenden; gaat een verbinding (relatie) met de student aan; speelt in op de mogelijkheden van de student (competentie); geeft studenten gelegenheid zelf richting en sturing aan het eigen leerproces (autonomie) te geven (Deci & Ryan, 2008)”. Inderdaad, van de motivatietheorie waar Paul Kirschner kritische vragen bij stelt en waar anderen weer zijn ‘ongelijk’ beargumenteren. Die dus. Zelf geloof ik er wel in, in die theorie, maar dit even terzijde.
Vervolg van het citaat: ”creëert een veilige (werk)sfeer, stelt zich open voor en luistert actief naar anderen, hanteert groepsdynamische processen binnen groepen deelnemers en stimuleert de interactie tussen deelnemers onderling, creëert teamverantwoordelijkheid, gaat op een adequate manier om met stimulerende en remmende factoren, ondersteunt deelnemers in hun (beroeps)identiteitsontwikkeling”.
Ga er maar eens aan staan! Wat vraagt dit allemaal van een leerteambegeleider? Dit hangt allereerst af van een aantal factoren, zoals: Hoe volwassen is het team m.a.w. hoe gaan studenten om met de verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces en het samen leren? Gaat het om bachelor- deeltijd of masteronderwijs? Is studieloopbaanbegeleiding geïntegreerd? Welke coachvaardigheden zijn al aanwezig? Aan welke competenties werken studenten binnen het leerteam en welke leervragen spelen er zoal? Een leerteambegeleider in een masteropleiding bijvoorbeeld zal als het goed is veel meer als coach ‘op zijn handen zitten’ bij het volgen van het persoonlijke en collectieve leer- en ontwikkelingsproces, terwijl in een voltijd bachelor opleiding het proces van ‘leren leren’ meer de aandacht behoeft.
Bij het begeleiden van een leerteam worden overigens in principe wel dezelfde vaardigheden als bij individuele coaching gebruikt. De leerteambegeleider bouwt een relatie op met het leerteam als groep, en tegelijk ook met de studenten individueel. Dit betekent dat belangrijke coaching vaardigheden worden gevraagd van de leerteambegeleider, daarnaast ook het vermogen een volwassen pedagogische relatie op te kunnen bouwen. Dit zijn misschien niet persé dezelfde vaardigheden die horen bij het docent zijn, al hebben veel docenten in het HBO een SLB training en/of oplossingsgericht coachen gevolgd. De HU kan in elk geval lering trekken uit de jarenlange ervaringen met leerteams van opleidingen als Ecologische Pedagogiek en het Seminarium voor Orthopedagogiek.
Samen met het Expertisecentrum Docent HBO (interne link) wordt onderzocht hoe het begeleiden van leerteams deel uit gaat maken van professionalisering van HU docenten. Daarnaast wordt nu al on-the-spot support geleverd vanuit het Supportteam Onderwijsinnovatie bij de HU.